Vikipedi, özgür ansiklopedi
Cumhur Abdullah Gül (d. 29 Ekim 1950, Kayseri)[1], Türkiye Cumhuriyeti'nin onbirinci cumhurbaşkanı. Türkiye Cumhuriyeti 54. Hükûmette Devlet Bakanı, 58. Hükûmette Başbakan, 59. Hükûmette Dış İşleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olduktan sonra 28 Ağustos 2007 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı oldu. Abdullah Gül, askeriye ve bürokrasi dışından Cumhurbaşkanı seçilen az sayıdaki siyasetçilerden bir tanesidir.
İlk yılları ve kariyeri
Abdullah Gül 29 Ekim 1950’de Kayseri'de dünyaya gelmiştir. Annesi Adeviye Hanım ve babası Ahmet Hamdi Gül'dür.[2] oğulları olan Orta öğretimini Kayseri Lisesi'nde tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne girdi. Aynı fakülteden doktorasını ve doçentliğini aldı. Daha sonra, Sakarya Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü'nde iktisat dersleri verdi. Öğrencilik yıllarında Gençlik Örgütü MTTB bünyesinde yer aldı. Memleketinde Necip Fazıl Ekolünden Söğüt Fikir Kulübü'nde çalıştı. Ali Biraderoğlu'nun çevresinde bulundu.[3]
Siyasal yaşamı
1983-1991 yılları arasında İslam Kalkınma Bankası'nda ekonomi uzmanı olarak çalışan Gül, 1991 yılında Refah Partisi'nden 19. Dönem Kayseri Milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 1993'te Refah Partisi'nde genel başkan yardımcılığı görevine getirilen Abdullah Gül, 1995'te yapılan genel seçimlerde, ikinci kez Refah Partisi 20. Dönem Kayseri Milletvekili seçildi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu ve Dışişleri Komisyonu üyelikleri de yapan Abdullah Gül, 28 Haziran 1996'da kurulan RP-DYP Koalisyon hükûmetinde (54. Hükümet, 28.6.1996 - 20.6.1997) Devlet Bakanlığı ve Hükûmet Sözcülüğü görevlerinde bulundu. RP'nin 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi'nce kapatılmasından önce kurulan Fazilet Partisi'ne geçen Abdullah Gül, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimlerde FP'den 21. Dönem Kayseri Milletvekili olarak tekrar parlamentoya girdi. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi üyeliğini de yürüten Abdullah Gül, 8 Mart 2000 tarihinde, partide yenilikçi kanat olarak adlandırılan milletvekillerinin desteğini alarak, genel başkanlığa adaylığını koydu. 14 Mayıs 2000 tarihinde yapılan FP 1. Olağan Kongresi'nde 521 oy alarak, 633 oy alan Recai Kutan'ın gerisinde kaldı. Kongre sonuçları, siyasi çevrelerce, "parti tabanının Yenilikçi olarak adlandırılan kanadı geniş ölçüde desteklediği, ancak partinin henüz bir yönetim değişikliğine hazır olmadığı" şeklinde yorumlandı [kaynak belirtilmeli]. Fazilet Partisi'nin (FP) 22 Haziran 2001'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasından sonra bir süre bağımsız kalan Gül, 14 Ağustos 2001'de kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (Ak Parti) Kurucular Kurulu üyesi olarak partinin kuruluşunda aktif rol aldı. Hakkında kayıp trilyon davasında fezleke hazırlandı. Milletvekili dokunulmazlığı nedeniyle yargılanamadı.[4][5][6] Abdullah Gül hakkında hazırlanan fezleke dosyası 18 Haziran 2008 tarihinde,yasal imkânsızlık sebebiyle tamamen kapanmıştır.[1] Ak Parti Kayseri Milletvekili ve Siyasi ve Hukuki İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. Gül, 3 Kasım 2002 Milletvekili seçimlerinde Kayseri Milletvekili olarak yeniden seçildi. AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi yasaklı olması nedeniyle 16 Kasım 2002'de 58. Hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 58. Hükûmeti, Başbakan Abdullah Gül tarafından, 18 Kasım 2002'de kuruldu. Recep Tayyip Erdoğan'ın, 9 Mart 2003 Siirt Milletvekili Yenileme Seçimi'nde meclise girmesinden sonra, Abdullah Gül başkanlığındaki 58. Hükûmet, 11 Mart'ta istifa etti. Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında, 14 Mart 2003'te kurulan 59. Hükûmet'te (2. AKP Hükûmeti), Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. 3 Ekim 2005'te başlayan AB Müzakereleri için birçok yetkisini Baş Müzakereci Ali Babacan'a devretti.
Para cezası mahkumiyeti
Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi 1996 yılında Refah-Yol hükûmeti döneminde devlet bakanlığı yaptığı dönemde, 1 milyar 652 milyon lirayı şahsi harcamaları için kullandığına hükmetti. Mahkeme 1996 yılında yapılan bu harcamanın %50 faiziyle birlikte Abdullah Gül'den alınıp davacıya verilemesine karar verdi. Abdullah Gül karara itiraz etti. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2000/6788 esas, 2000/7375 sayılı kararı ile, 18. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin aldığı kararı onadı.[7] Devlet Bakanlığı döneminde kendisine bağlı olan Kalkınma Bankası'ndan yaptığı Kişisel harcamalar faiziyle birlikte icra yoluyla kendisinden alındı.[8] Bununla birlikte o dönemde Türkiye Kalkınma Bankası'nda genel müdürlük yapmış olan Candan Karlıtekin, bu harcamaların kendisi tarafından yapıldığını ve davadan haberdar olduktan sonra bunu bir dilekçeyle belirttiğini ancak işleme konmadığını belirtmiştir.[9]
Cumhurbaşkanlığı seçimi
- Ana madde: 2007 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Seçimi
- Ana madde: 14 Nisan Cumhuriyet Mitingi
24 Nisan 2007 tarihinde yapılan AKP Grup toplantısında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 11. Cumhurbaşkanı adayı olduğu açıklandı.[10]. 27 Nisan tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı birinci tur seçimlerinde 357 kabul oyu çıkmasına karşın 367 sayısına ulaşılamadığı için, seçim ikinci tura kalmış; Anayasanın ilgili hükmü gereği, ilk oturumun açılabilmesi için 367 üyenin Mecliste hazır bulunması gerektiği gerekçesi ile Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından oturumun iptali için Anayasa Mahkemesi'ne açılan dava sonucu Meclis'in bu birinci oturumu, Anayasa Mahkemesi'nin 1 Mayıs 2007 tarihli kararı ile iptal edilmiş ve bu karar aynı gün saat 16.13'de kamuoyuna açıklanmıştır. [11]6 Mayıs 2007 tarihinde Mecliste yapılan iki yoklamada da toplantı yeter sayısının bulunamayışı yüzünden 11. Cumhurbaşkanı seçilememiştir.[12]
22 Temmuz 2007 seçimlerinin ardından AKP'nin tek başına iktidara gelmesinde Gül'ün cumhurbaşkanı seçilememesinin etkili olduğu görüşü öne çıktı. Bunun sonucu olarak da Abdullah Gül tarafından "bunun cumhurbaşkanlığı adaylığına ilişkin açık bir mesaj olduğu" yorumu benimsendi. [13] 13 Ağustos tarihinde kulislerde konuşulan 11. Cumhurbaşkanı adaylığı kesinleşti.[14] 20 Ağustos 2007 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi birinci turunda 341 oy aldı.[15] 24 Ağustos 2007 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turunda 337 oy aldı. Anayasaya göre ilk iki turda üçte iki çoğunluk olan 367 sayısına ulaşılamadığı için cumhurbaşkanı seçiminden bir sonuç alınamadı.
Abdullah Gül 28 Ağustos 2007 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin üçüncü turunda 339 oy alarak Türkiye Cumhuriyetinin 11. cumhurbaşkanı seçildi.[16] Böylece Nisan 2007'de başlayan Türkiye'nin 11. Cumhurbaşkanını seçim süreci sona erdi.
Seçim sürecine etkiler
- Ana madde: 14 Nisan Cumhuriyet Mitingi
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce Erkan Mumcu ve Mehmet Ağar, bir anda fikirlerini değiştirmiş ve Köşk seçimleri için Meclis’e girmekten vazgeçmişlerdi.
O dönemde DP ve Anavatan yönetimine Meclis'e girmemeleri için baskı yapıldığını açıklayan Soylu, "Bunların hepsinin kayıtları vardır. Son günlerde ismi çok geçenlerden bir tanesinin direkt müdahil olduğu söyleniyor. Bire bir siyasi parti yöneticilerini aradığı ve baskı yaptığı söyleniyor." diyor.
Dönemin Anavatan Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyesi Hüseyin Kocabıyık, dönemin Genel Başkanı Erkan Mumcu'nun 367'ye 'saçmalık' diyerek Meclis'e girilmesini istediğini ancak bir telefon görüşmesiyle fikir değiştirdiğini söylemişti.
Soylu'nun iddiası, sürecin yeni bir boyutun ortaya çıkartırken, dönemin Anavatan lideri Erkan Mumcu ile DP Genel Başkanı Mehmet Ağar'a telefon eden kişinin emekli Encümen-i Daniş üyesi Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı olduğu ileri belirtiliyor. [17]
29 Ekim resepsiyon krizi
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanlığı döneminde Türk Silahlı Kuvvetleri personelinden ayrı olarak ikinci bir törenle düzenlenmiştir. Bu uygulamaya göre TSK mensubu yöneticiler öğlen saatlerinde düzenlenen törene katılmış, ancak akşam düzenlenen yemekli resepsiyona katılmayarak TSK kendi 29 Ekim resepsiyonunu vermiştir.[18]
AK Parti'ye açılan kapatma davası
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ak Parti'ye laiklik karşıtı odak olma gerekçesiyle açılan davada, hazırlanan iddianamede Abdullah Gül'ün Dışişleri Bakanı olduğu süre içerisinde konuşma ve açıklamalarında, laiklik karşıtı açıklamaları bulunduğu gerekçesi ile dava kapsamına alınmıştır.
Ailesi ve kişisel yaşamı
21 Ağustos 1980'de Hayrunnisa Gül (Özyurt) ile evlenen Gül'ün Ahmet Münir, Kübra ve Mehmet Emre adlarında üç çocuğu dünyaya geldi. Gül, İngilizce ve Arapça biliyor. Ayrıca Beşiktaş takımını tutmaktadır
